„Wzmocnienie potencjału turystycznego Krainy w Kratę – rekonstrukcja Zagrody Albrechta w Swołowie” – I Etap – ZPORR 2004 r. – 2006 r.
W marcu 2002 roku Muzeum Pomorza Środkowego przejęło oficjalnie w użytkowanie wieczyste działkę na której znajduje się zabytkowa zagroda nr 8 w Swołowie (wpisana do rejestru zabytków decyzją z dnia 21.07. 1998 poz. rej. woj. pomorskiego A-1931/367/1-4). Rok wcześniej wykonana została dokumentacja konserwatorska obiektów wchodzących w jej skład.
Słupscy muzealnicy stanęli przed dużym wyzwaniem rekonstrukcji będących w niezbyt dobrym stanie technicznym budynków. W Dziale Etnograficznym MPŚ powstał pomysł odtworzenia zagrody bogatego pomorskiego chłopa z początków XX w. i utworzenia – Centrum Kulturotwórczego Pomorskiej Krainy w Kratę na bazie zabytkowych obiektów. W 2003 roku opracowany został projekt architektoniczno-konstrukcyjny remontu i zmiany sposobu użytkowania zabytkowych budynków zagrody (A. Łopaciuk, M. Mazur), uzyskano także pozytywną opinie konserwatorską dotyczącą przebudowy i zmiany użytkowania tychże obiektów.
W celu pozyskania środków na rekonstrukcję zabytkowej zagrody w Swołowie w 2004 roku przygotowany został przez Dział Etnograficzny MPŚ projekt pt. „Wzmocnienie potencjału turystycznego Krainy w Kratę – rekonstrukcja zagrody Albrechta w Swołowie.” Środki pochodzić miały z funduszy unijnych w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego; Działanie 1.4 – Rozwój turystyki i kultury.
Projekt złożony został 31.05.2005 r., do Departamentu Programów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku (zarejestrowany pod numerem z/I/1.4/530/05). Finansowy wkład własny stanowią środki Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku -19,11%, oraz Promesa Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 8,10%.
28.10.2005 r. Zarząd Województwa Pomorskiego przyjął uchwałę nr 930/239/05 na mocy której projekt Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku uzyskał I miejsce do wsparcia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Woj. Pomorskiego na lata 2004-2006 dla Działania 1.4- Rozwój turystyki i kultury, Priorytet I ZPORR
14.12.2005 roku Wojewoda Pomorski podpisał umowę z MPŚ w Słupsku na dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej (program ZPORR) rekonstrukcji zabytkowej zagrody Albrechta nr 8 w Swołowie- tym samym sukcesem zakończyły się wieloletnie starania muzealników o pozyskanie funduszy na jej remont.
Na początku 2006 roku powołano grupę zarządzającą projektem pt. „Wzmocnienie potencjału turystycznego Krainy w Kratę-rekonstrukcja zagrody Albrechta w Swołowie.” Rozpoczął się żmudny etap prac, który zakończy się w połowie 2008 roku oddaniem dla zwiedzających Muzealnej Zagrody Albrechta w Swołowie.
Poniżej przedstawiamy informacje o projekcie rekonstrukcji zabytkowych obiektów wchodzących w skład zagrody Albrechta nr 8 w Swołowie:
Przedmiotem projektu jest stworzenie ośrodka animacji kultury Pomorza w zrekonstruowanej XIX-w. zagrodzie chłopskiej (6 budynków) nr 8 w Swołowie i tym samym wzmocnienie potencjału turystycznego „Krainy w Kratę”.
W wyniku realizacji projektu powstanie prężny muzealny ośrodek kulturalny na bazie czworobocznej ,pomorskiej zagrody. W budynkach mieścić się będą:
CHAŁUPA
Ekspozycja muzealna ukazująca życie bogatego pomorskiego chłopa z początków XX w., 2 pokoje gościnne z tradycyjnym wyposażeniem (pozwalające poczuć smak życia na wsi); na piętrze sala kinowo-konferencyjna na 30 osób (przeznaczona na cykliczne imprezy m. in. filmowe w tym np: niemych filmów archiwalnych, starych kronik filmowych, filmów o tematyce etnograficznej, wystawy poplenerowe fotograficzne i malarskie, szkolenia w zakresie edukacji regionalnej, debaty naukowe i inne); dwa pokoje gościnne dla wykładowców i etnografów-urządzone tradycyjnie; na poddaszu planowane pomieszczenie gospodarcze i magazyn zbiorów etnograficznych;
OBORA
Ekspozycja obrazująca hodowlę zwierząt (w tym: mała żywa zagroda z hodowlą kur zielononóżek – rasy prymitywnej i świń złotnickich pstrych) -turyści przyjeżdżający do zagrody będą mogli uczestniczyć w codziennym obrządku inwentarza, tu mieścić będą się również sanitariaty dla zwiedzających, punkt sprzedaży rękodzieła,obsługa turystyczna z kasami (w tym sklepik internetowy); na piętrze warsztaty rękodzielnicze umożliwiające praktyczne poznanie i naukę tradycyjnego rzemiosła ludowego charakterystycznego dla eksponowanego w zagrodzie okresu (udostępniane nieodpłatnie, w ramach wspólnej promocji, miejscowym rzemieślnikom do pracy np. warsztaty tkackie, na których przeszkoleni tkacze wyrabiać będą swoje prace na oczach odwiedzających, podobnie garncarz czy plecionkarz), sala wystawowa;
STODOŁA
Muzealna ekspozycja maszyn i narzędzi rolniczych oraz sprzętu używanego do prac gospodarskich;
BUDYNEK BRAMNY
Część administracyjna, socjalna i magazynowa (na zbiory muzealne, które wykorzystywane będą do zmian wystawowych);
GOSPODA
Funkcja użytkowa: piwnice część technologiczna, parter zaplecze kuchenne i sala konsumpcyjna -tutaj m.in. odbywać się będą imprezy oparte o folklor, obrzędowość rodzinną i doroczną. Serwowane będą potrawy charakterystyczne dla dawnej kuchni regionu;
OGRÓD
2 stare drzewa o cechach pomnikowych, kryta estrada służąca m.in do prezentacji zespołów folklorystycznych różnych części Europy w ramach dorocznych spotkań muzycznych, mała architektura, ekran kinowy do letniego projektu pt. „Filmowa zagroda”- pokazujący dawne i współczesne filmy dotyczące Pomorza. Tu także odtworzone zostaną tradycyjne obiekty typu: ule, wolnostojący piec chlebowy.
KOTŁOWNIA
W dawnej szopie.
Łącznie odrestaurowanych i zabezpieczonych przed pożarem i kradzieżami poprzez 1 zintegrowany system ratowniczy zostanie 6 budynków o powierzchni 2089,25 m2. Powierzchnia 6 budynków oraz części niezabudowanej -przeznaczonych na cele kulturalne wyniesie 3110,00 m2. Powstaną tutaj 4 miejsca noclegowe o wysokim, niekonwencjonalnym standardzie, dodatkowo udostępnione zostaną miejscowej społeczności warsztaty do pracy rękodzielniczej.
Projekt uratuje zabytkową zagrodę, służyć będzie turystom „Krainy w Kratę” poprzez poszerzenie oferty kulturalno-turystycznej (m.in. stworzenie atrakcyjnych imprez cyklicznych), jak również miejscowej społeczności-zapewni 9 nowych miejsc pracy, zaktywizuje mieszkańców do poszerzenia oferty agroturystycznej, przyczyni się do zachowania dziedzictwa kultury wiejskiej o znaczeniu europejskim.
Wybór rozwiązania technicznego (rodzaj materiałów użytych do odbudowy obiektu, system instalacji, pokrycie dachowe itp.), podyktowany jest zaleceniami konserwatorskimi (na etapie projektowania był konsultowany i uzyskał zgodę konserwatora na wykonanie prac remontowo-adaptacyjnych). Sposób wykorzystania i ożywienia zagrody podyktowany wymogami muzealnymi i potrzebami regionu w zakresie oferty kulturalnej i turystycznej. Stan techniczny budynków pozwala na ich pełną rekonstrukcję.